Zaprzestanie palenia to jedna z najważniejszych decyzji, jaką możesz podjąć dla swojego zdrowia. W Polsce pali około 24% dorosłych, co stanowi jeden z wyższych wskaźników w Europie. Rzucenie palenia przynosi natychmiastowe i długoterminowe korzyści zdrowotne - już po 20 minutach normalizuje się tętno i ciśnienie krwi, a po roku ryzyko chorób serca spada o połowę.
Uzależnienie nikotynowe jest poważnym wyzwaniem, ponieważ nikotyna wpływa na system nagrody w mózgu, powodując silne pragnienie i objawy abstynencyjne. Jednak dzięki odpowiedniemu wsparciu farmakologicznemu i psychologicznemu, miliony ludzi na całym świecie skutecznie porzucają ten nałóg. Nowoczesne metody terapii znacznie zwiększają szanse powodzenia w porównaniu z próbami rzucenia palenia bez wsparcia.
Terapia nikotynowa zastępcza (NRT) to medyczna metoda wspomagająca rzucenie palenia poprzez dostarczanie kontrolowanych dawek nikotyny bez szkodliwych substancji zawartych w dymie papierosowym. Nikotyna w organizmie wiąże się z receptorami w mózgu, powodując uwolnienie dopaminy i innych neuroprzekaźników odpowiedzialnych za uczucie przyjemności i relaksu.
Produkty NRT działają poprzez stopniowe zmniejszanie dawki nikotyny, co pozwala organizmowi przyzwyczaić się do jej braku bez intensywnych objawów abstynencyjnych. Dostępne są różne formy:
Skuteczność terapii nikotynowej zastępczej jest potwierdzona naukowo - zwiększa szanse powodzenia o 50-70% w porównaniu z próbami rzucenia palenia bez wsparcia. Przeciwwskazania obejmują ciężkie choroby serca, ciążę i karmienie piersią oraz uczulenie na nikotynę.
Plastry nikotynowe to jedna z najbardziej popularnych metod wspomagających rzucenie palenia w Polsce. Na polskim rynku dostępne są przede wszystkim plastry marek Nicorette i Niquitin, oferujące różne stężenia nikotyny dostosowane do indywidualnych potrzeb.
Dawkowanie plastrów zależy od liczby wypalanych papierosów dziennie. Osoby palące więcej niż 20 papierosów powinny rozpocząć od plastrów 21 mg, stosując je przez 6 tygodni, następnie przejść na 14 mg na 2 tygodnie i zakończyć 7 mg przez kolejne 2 tygodnie. Plastry nakłada się rano na czystą, suchą skórę.
Plastry są odpowiednie dla osób preferujących prostą metodę stosowania i potrzebujących stałego poziomu nikotyny w organizmie.
Na polskim rynku dostępne są gumy nikotynowe i pastylki marek Nicorette oraz Nicotinell, oferujące elastyczną kontrolę nad dostarczaniem nikotyny. Produkty te są szczególnie przydatne w momentach silnego pragnienia papierosa.
Gumę nikotynową należy żuć powoli do momentu pojawienia się ostrego smaku, następnie umieścić między policzkiem a dziąsłem. Po zniknięciu smaku ponownie żuć. Pastylki do ssania rozpuszczają się w ustach przez 20-30 minut, dostarczając nikotynę przez błonę śluzową.
Gumy są idealne dla osób potrzebujących kontroli nad dawkowaniem, podczas gdy pastylki sprawdzają się w sytuacjach, gdy żucie gumy jest niewygodne. Nie należy stosować podczas jedzenia ani picia.
Wareniklina to lek na receptę, który blokuje receptory nikotynowe w mózgu, zmniejszając przyjemność z palenia i łagodząc objawy zespołu abstynencyjnego. Badania kliniczne wykazują skuteczność na poziomie 44% po 12 tygodniach terapii.
Bupropion działa jako inhibitor wychwytu zwrotnego dopaminy i noradrenaliny, redukując głód nikotynowy i objawy odstawienia. Lek ten może być szczególnie pomocny u osób z tendencją do przyrostu masy ciała po rzuceniu palenia.
Konsultacja lekarska jest konieczna przed rozpoczęciem farmakoterapii, szczególnie u osób z chorobami serca, depresją lub przyjmujących inne leki. Lekarz oceni przeciwwskazania i dobierze odpowiednią terapię.
Farmaceuta pełni kluczową rolę w procesie rzucania palenia, oferując profesjonalne doradztwo, monitorowanie postępów i wsparcie motywacyjne. Może pomóc w doborze odpowiednich produktów oraz udzielić praktycznych porad.
Pierwsze 30 dni to najtrudniejszy okres. Kluczowe jest unikanie sytuacji wysokiego ryzyka, zmiana rutyny, zwiększenie aktywności fizycznej i utrzymanie pozytywnego nastawienia. Ważne jest także przygotowanie strategii radzenia sobie z trudnymi momentami i nagradzanie siebie za osiągnięte cele.
