Nadciśnienie tętnicze to przewlekłe schorzenie charakteryzujące się trwale podwyższonymi wartościami ciśnienia krwi w tętnicach. Według aktualnych wytycznych polskich i europejskich, za nadciśnienie uznaje się wartości ciśnienia skurczowego powyżej 140 mmHg i/lub rozkurczowego powyżej 90 mmHg.
Rozróżnia się nadciśnienie pierwotne (samoistne), stanowiące około 90% przypadków, oraz wtórne - będące następstwem innych schorzeń. Do głównych czynników ryzyka należą: predyspozycje genetyczne, nadwaga, siedzący tryb życia, nadmierne spożycie soli i alkoholu oraz stress.
Nadciśnienie tętnicze często nazywane jest "cichym zabójcą", ponieważ przez długi czas może przebiegać bezobjawowo. Najczęstsze objawy to bóle i zawroty głowy, szumy uszne, zmęczenie, duszność wysiłkowa oraz zaburzenia widzenia. Niektórzy pacjenci mogą odczuwać kołatania serca czy trudności z koncentracją.
Podstawą rozpoznania jest wielokrotny pomiar ciśnienia krwi w różnych dniach. Zaleca się wykonanie całodobowego monitoringu ciśnienia (ABPM) lub domowych pomiarów ciśnienia. Dodatkowe badania obejmują EKG, badania laboratoryjne krwi i moczu oraz ocenę narządów docelowych. Do lekarza należy zgłosić się przy wartościach powyżej 140/90 mmHg lub występowaniu niepokojących objawów. Regularne domowe pomiary ciśnienia są istotnym elementem kontroli terapii.
W polskich aptekach dostępnych jest wiele skutecznych leków przeciwnadciśnieniowych, które pomagają kontrolować ciśnienie krwi i zmniejszają ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych.
Preparaty złożone łączące kilka substancji czynnych w jednej tabletce ułatwiają stosowanie terapii i poprawiają przestrzeganie zaleceń lekarskich, co jest szczególnie ważne w długotrwałym leczeniu nadciśnienia.
Prawidłowe stosowanie leków przeciwnadciśnieniowych wymaga przestrzegania konkretnych zasad dawkowania i regularnego monitorowania skuteczności terapii.
Leki należy przyjmować codziennie o tej samej porze, najlepiej rano, niezależnie od posiłków lub zgodnie z zaleceniami lekarza. Dawka jest ustalana indywidualnie i może być stopniowo zwiększana.
Pełny efekt hipotensyjny pojawia się zwykle po 2-4 tygodniach regularnego stosowania. Należy unikać jednoczesnego stosowania z niektórymi lekami przeciwbólowymi (NLPZ) oraz informować lekarza o wszystkich przyjmowanych preparatach.
Przeciwwskazaniami mogą być ciąża, choroby nerek czy astma. Regularne pomiary ciśnienia i kontrole lekarskie pozwalają ocenić skuteczność leczenia i ewentualnie dostosować terapię.
Modyfikacja stylu życia stanowi fundament skutecznego leczenia nadciśnienia tętniczego i często pozwala znacznie zmniejszyć wartości ciśnienia bez konieczności stosowania leków.
Dieta DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) bogata w warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste oraz ograniczenie spożycia soli do 5-6 gramów dziennie może obniżyć ciśnienie o 8-14 mmHg. Regularna aktywność fizyczna przez co najmniej 30 minut dziennie, 5 dni w tygodniu, przynosi podobne efekty. Redukcja masy ciała o każdy kilogram powoduje obniżenie ciśnienia o około 1 mmHg.
Ograniczenie spożycia alkoholu do maksymalnie 2 jednostek dziennie dla mężczyzn i 1 dla kobiet oraz całkowite zaprzestanie palenia tytoniu są kluczowe. Skuteczne zarządzanie stresem poprzez techniki relaksacyjne, medytację czy jogę również wpływa korzystnie na ciśnienie. Suplementy takie jak magnez, potas czy ekstrakt z czosnku mogą wspomagać terapię po konsultacji z lekarzem.
Nieleczone nadciśnienie tętnicze jest nazywane "cichym zabójcą" ze względu na poważne powikłania, które może powodować w różnych układach organizmu.
Nadciśnienie prowadzi do przewlekłej choroby nerek, a w skrajnych przypadkach do niewydolności nerek wymagającej dializoterapii. Powoduje również retinopatię nadciśnieniową, która może skutkować pogorszeniem wzroku lub ślepotą.
Regularne monitorowanie ciśnienia i odpowiednie leczenie znacznie poprawia rokowanie. Właściwie leczone nadciśnienie pozwala na normalne funkcjonowanie i zapobiega powikłaniom, dając pacjentom możliwość długiego i zdrowego życia.
