Artretyzm to ogólne określenie chorób dotykających stawy, które charakteryzują się bólem, sztywnością i ograniczeniem ruchomości. W Polsce problem ten dotyka miliony osób, szczególnie po 50. roku życia, stanowiąc jedną z głównych przyczyn niepełnosprawności.
Artretyzm obejmuje różne schorzenia stawów, od stanów zapalnych po zmiany zwyrodnieniowe. Najczęstszymi formami są reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) i choroba zwyrodnieniowa stawów (ChZS).
RZS to autoimmunologiczne zapalenie błony maziowej stawów, które może rozpocząć się w każdym wieku. ChZS natomiast to proces zwyrodnieniowy chrząstki stawowej, występujący głównie u osób starszych.
Przyczyny RZS obejmują predyspozycje genetyczne i czynniki środowiskowe. ChZS rozwija się wskutek wieku, przeciążeń mechanicznych, otyłości i urazów.
Skuteczne leczenie artretyzmu wymaga zastosowania odpowiednich preparatów farmakologicznych, dostosowanych do typu i nasilenia schorzenia. W polskich aptekach dostępne są różne grupy leków, które pomagają kontrolować objawy i spowalniać postęp choroby.
NLPZ stanowią podstawę leczenia objawowego artretyzmu. Preparaty takie jak ibuprofen, diklofenak czy naproksen zmniejszają ból i stan zapalny. Dostępne są w formie tabletek, kapsułek oraz preparatów miejscowych.
Kortykosteroidy stosuje się w zaostrzeniach choroby lub gdy NLPZ są nieskuteczne. Mogą być podawane doustnie, dożylnie lub bezpośrednio do stawu. Wymagają ostrożnego stosowania ze względu na działania niepożądane.
LMPCh, w tym metotreksat, sulfasalazyna czy leki biologiczne, hamują postęp RZS i chronią stawy przed zniszczeniem. Są dostępne na receptę i wymagają regularnego monitorowania.
W polskich aptekach dostępny jest szeroki wybór leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, które skutecznie łagodzą objawy artretyzmu. Preparaty te różnią się składem aktywnym, formą podania oraz intensywnością działania, co pozwala na dobranie optymalnej terapii dla każdego pacjenta.
Diclofenac należy do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) o silnym działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym. Jest szczególnie skuteczny w leczeniu ostrego i przewlekłego artretyzmu. Dostępny jest w różnych postaciach:
Ibuprofen to jeden z najczęściej stosowanych leków przeciwbólowych w Polsce. Charakteryzuje się dobrą tolerancją i wielokierunkowym działaniem - przeciwbólowym, przeciwzapalnym i przeciwgorączkowym. Szczególnie polecany jest w początkowych stadiach artretyzmu oraz w przypadku nasilenia objawów bólowych.
Meloksykam to nowoczesny lek z grupy NLPZ, charakteryzujący się selektywnym działaniem, co oznacza mniejsze ryzyko wystąpienia działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego. Jest szczególnie ceniony w długotrwałej terapii przewlekłego artretyzmu ze względu na możliwość podawania raz dziennie.
Metamizol wyróżnia się silnym działaniem przeciwbólowym i spazmolitycznym. Jest skuteczny w leczeniu intensywnych dolegliwości bólowych towarzyszących artretyzmowi. Ze względu na potencjalne działania niepożądane, jego stosowanie wymaga szczególnej ostrożności i kontroli lekarskiej.
Kwas acetylosalicylowy, znany powszechnie jako aspiryna, w małych dawkach wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe. W terapii artretyzmu stosuje się go głównie jako lek wspomagający, często w kombinacji z innymi substancjami aktywnymi. Dostępny jest w różnych stężeniach i postaciach farmaceutycznych.
W przypadku ciężkich postaci artretyzmu niezbędne może być zastosowanie leków dostępnych wyłącznie na receptę. Metotreksat i sulfasalazyna to leki modyfikujące przebieg choroby (DMARDs), które hamują proces zapalny u źródła i spowalniają postęp degeneracji stawów. Ich stosowanie wymaga regularnej kontroli lekarskiej oraz monitorowania parametrów krwi ze względu na możliwość wystąpienia poważnych działań niepożądanych.
Glukozamina i chondroityna to naturalne składniki chrząstki stawowej, które w formie suplementów mogą wspomagać regenerację tkanek stawowych. Badania wskazują na ich potencjalną skuteczność w łagodzeniu bólu i poprawie ruchomości stawów, szczególnie u osób z chorobą zwyrodnieniową stawów.
Omega-3, szczególnie EPA i DHA, wykazują silne właściwości przeciwzapalne. Regularne przyjmowanie może zmniejszyć sztywność poranną i ból stawów u osób z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Zaleca się dawkę 2-3 gramów dziennie pod kontrolą specjalisty.
Suplementy kolagenu typu II mogą wspomagać odbudowę chrząstki stawowej i zmniejszać objawy bólowe. Najlepiej przyswajalne są hydrolizaty kolagenu przyjmowane na czczo.
Kurkumina, aktywny składnik kurkumy, wykazuje potężne działanie przeciwzapalne porównywalne z niektórymi lekami. Dla lepszej przyswajalności warto wybierać preparaty z dodatkiem piperyny.
Niedobór witaminy D może nasilać objawy artretyzmu. Optymalne poziomy witaminy D (powyżej 30 ng/ml) wspierają zdrowie kości i stawów. Wapń w połączeniu z witaminą D wzmacnia strukturę kostną.
Przestrzeganie zaleceń lekarskich dotyczących dawkowania jest kluczowe dla bezpieczeństwa i skuteczności terapii. NLPZ należy przyjmować z posiłkiem, a leki modyfikujące przebieg choroby (DMARDs) wymagają regularnego monitorowania parametrów krwi.
Leki przeciwreumatyczne mogą powodować działania niepożądane ze strony układu pokarmowego, serca czy nerek. Szczególną ostrożność należy zachować u osób starszych i z chorobami współistniejącymi.
Leki przeciwreumatyczne mogą wchodzić w interakcje z antykoagulantami, lekami na nadciśnienie czy antybiotykami. Zawsze informuj lekarza o wszystkich przyjmowanych preparatach.
Natychmiastowej konsultacji wymaga wystąpienie silnych bólów brzucha, krwawień, trudności w oddychaniu lub obrzęków.
Regularna, umiarkowana aktywność fizyczna jest fundamentem leczenia artretyzmu. Ćwiczenia poprawiają ruchomość stawów, wzmacniają mięśnie i zmniejszają ból. Szczególnie polecane są pływanie, jazda na rowerze i joga.
Dieta śródziemnomorska bogata w ryby, orzechy, oliwę z oliwek i kolorowe warzywa może znacząco zmniejszyć stany zapalne w organizmie. Unikaj przetworzonej żywności, cukru i nadmiaru mięsa czerwonego.
Każdy kilogram nadwagi zwiększa obciążenie stawów kolanowych czterokrotnie. Utrzymanie prawidłowej masy ciała znacząco zmniejsza progresję choroby zwyrodnieniowej stawów.
Profesjonalna fizjoterapia pomaga utrzymać zakres ruchów w stawach i siłę mięśni. Regularne sesje rehabilitacyjne mogą znacząco poprawić codzienne funkcjonowanie.
Ciepłe kompresy rozluźniają mięśnie i poprawiają krążenie, podczas gdy zimne zmniejszają obrzęk i ból podczas zaostrzeń. Stosuj ciepło przez 15-20 minut, zimno przez 10-15 minut.
